काठमाडौं १४ मंसिर: नेकपा (एमाले) को ११औँ महाधिवेशन (मंसिर २७–२९) नजिकिँदै गर्दा शनिबार देशभर भएको प्रतिनिधि छनोट प्रक्रिया एउटा ‘राजनीतिक थ्रिलर’ जस्तो बनेको छ। अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले तेस्रो कार्यकालका लागि आफ्नो ‘किल्ला’ मजबुत पार्न भूगोलका ७२ प्रतिशत प्रतिनिधिलाई घटाएर ५३ प्रतिशत (१,१३५ जना) बनाइदिए। बाँकी ४७ प्रतिशत (९९२ जना) केन्द्रीय कमिटी, विभाग र जनसंगठनका ‘स्वतः’ प्रतिनिधिहरूबाट आउने छन्। यो ‘रणनीतिक चाल’ ले वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलजस्ता चुनौती दिनेहरूलाई ‘भूगोलको धक्का’ दिनबाट रोकेको छ, तर यसले जिल्लामा ‘हात हालाहाल’, ‘फर्म च्यात्ने’ र ‘सदस्यता खाइदिने’ जस्ता ‘ड्रामा’ निम्त्याएको छ।

दशौँ महाधिवेशन (२०७८) मा २,१७५ प्रतिनिधिमध्ये १,५६२ (७२%) भूगोलका थिए, तर अब २,१२७ मा भूगोल घटेर ४२७ ले कम र गैरभूगोल बढेर ३७९ ले थपियो। ओलीको अन्तरपार्टी निर्देशन–१३ ले १,२०० संगठित सदस्य बराबर ४ प्रतिनिधि (१ महिला, १ युवा अनिवार्य) र थप ८०० बराबर १ जना तोकेको छ। सदस्यता शुद्धीकरण र जेन-जी आन्दोलनले ८ लाख ५५ हजारबाट ६ लाख ६३ हजार सदस्य घटेपछि यो ‘कटौती’ जायज ठाने पनि, कार्यकर्ताहरूले यसलाई ‘मतको हत्या’ भन्दै आक्रोश पोखेका छन्।

‘गडबडीको सिनेमाघर’: जिल्लागत ‘क्लाइमेक्स’

प्रतिनिधि छनोटमा ओली पक्षले ‘सकेजति बटुले पनि’ मोरङमा ‘धक्का मुक्का’ खायो। पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी निकट विनोद ढकालको प्यानलले ‘क्लिन स्वीप’ गर्दा ओलीनिकट परशुराम बस्नेतले विराटनगरको पाञ्चालीमा पहिलो पटक ‘कुटाइ’ खाए। बस्नेत र इतर समूहबीच हात हालाहाल हुँदा मतदान रोकियो, तर मोरङबाट ४६ जना प्रतिनिधि चयन भए। स्थायी कमिटी सदस्य भानुभक्त ढकालनिकट बस्नेतको यो ‘हार’ ले ओलीको ‘अपवाद’ बनेको छ।

महासचिव शंकर पोखरेलको गृहजिल्ला दाङमा त ‘ट्रेजेडी’ नै भयो। उपाध्यक्ष मनोहर बुढाथोकीले ‘स्वेच्छाचारी’ ढंगले २३ जनालाई ‘सर्वसम्मत’ भन्दै नाम टुंगो लगाए, तर ३ गाउँपालिकामा कसैलाई समावेश गरेनन्। प्रदेश कमिटी सदस्य कृष्णप्रसाद भुसालले ‘विधिविपरीत’ भन्दै केन्द्रीय संगठन विभागमा उजुरी हाले। बाँकेमा पनि यस्तै ‘गडबडी’, जसले प्रदेश अध्यक्ष राधाकृष्ण कँडेललाई ‘निवेदनको बाढी’ ल्याइदियो।

धनकुटामा ओली गुटकै दुई समूहबीच ‘एक्शन सिन’ चलेको थियो। राजेन्द्र राई पक्षले मतदान गर्दा इन्द्रमणि पराजुली समूहले ‘चाउचाउका बट्टामा मत खसालेर’ सहमति तोडे र बुथ तोडफोड गरे। केन्द्रीय सदस्य शकुन्तलासहित चन्द्र बस्नेत, मञ्जु अधिकारी लगायतले ‘बहिस्कार’ घोषणा गरे। १३ जनाको कोटामा ४ जना पराजुली र ९ जना राई पक्षलाई दिने ‘डिल’ भत्कियो।

भोजपुर र सुनसरीमा ‘रिभेन्ज’ को कथा बने। कोशी इन्चार्ज शेरधन राईले पुरानो फेसबुक स्टाटस (भण्डारी पक्ष समर्थन) लाई हतियार बनाएर पूर्व पर्यटनमन्त्री कृपाशुर शेर्पालाई ६ महिना निलम्बन दिए। शेर्पाले ‘रिसइबी साँध्ने’ आरोप लगाए – उनीहरूका पूर्व स्वकीय सचिवहरू मक्कर खड्का र एक्सन राई नै ‘हात्ती चालक’ बने। सुनसरीमा पूर्वमेयर द्वारिकलाल चौधरीलाई पनि निलम्बनले ‘प्रतिनिधि सपना’ चकनाचुर भयो।

कैलालीमा ‘सदस्यता हत्या’ को डरलाग्दो दृश्य: जिल्ला कमिटीले १३ जनाको सदस्यता ‘खाइदियो’, जसमा दीपक रावल र जनक खड्का लगायत युवा नेताहरू थिए। अपमानित भएर उनीहरू एमाले छाडेर नेकपामा लागे। धनुषा क्षेत्र ४ मा सचिव रघुवीर महासेठ पक्षले युवा नेताहरू (सचिन यादव, धीरेन्द्र मण्डल लगायत) को मनोनयन फर्म नै च्यातेर फ्याँके।

कर्णालीको सल्यानमा प्रदेश अध्यक्ष गुलाबजंग शाहले ‘गुपचुप’ होटल बैठकमा आफ्ना निकट भीमबहुर सेन समूहलाई ‘क्लिन स्वीप’ दिए। निर्देशन लत्याएर विरोधीलाई छलफलमै नबसाए। ओखलढुंगामा २० उम्मेदवारले ‘कचिंगल’ मच्चाए – हर्कबोल राई, शकुन्तला राजभण्डारी लगायतले सूची टाँस्ने प्रयासविरुद्ध ‘प्रतिकार’ गरे, तर १२ जना चयन भए। अछाममा त अध्यक्ष शिवप्रसाद उपाध्याय नै ‘पछि हटे’, पूर्वअध्यक्ष चन्द्रबहादुर बोहोरासहित ४ जना निर्विरोध बने।

‘ओलीको ‘डार्क प्लान’ र कार्यकर्ताको ‘क्राई’

ओलीले विभागबाट ३२ प्रतिनिधि बढाएर (दशौँमा थोरै थिए) र केन्द्रीय निकायको ‘स्वतः’ कोटामा ‘कैची’ चलाए। उनले ‘निर्देशनात्मक भाषण’ ले नेतृत्व चयन गर्ने धम्की दिए, जसले पोखरेललाई ‘हुर्मत’ लिन महेश बस्नेतलाई अघि सारे। भूमिगत समयका ‘योद्धा’ पोखरेललाई ‘पार्टी छोड्ने’ भन्दै तर्साउने प्रयासले कार्यकर्तामा ‘आतंक’ फैलायो। सदस्यता ‘गायब’ पार्ने, निलम्बन र ‘फेसबुक स्टाटस’ लाई हतियार बनाउने ‘ट्रिक’ ले धेरै जिल्लामा ‘लफडा’ निम्त्यायो।

यो ‘प्रतिनिधि पेलान’ ले एमालेको ‘जरा’ भूगोललाई कमजोर बनाएको छ। कार्यकर्ताहरूले ‘अन्यायको क्राई’ मच्चाएका छन् – ‘मतको हत्या’ भन्दै उजुरी र बहिस्कार। महाधिवेशनमा ओलीको ‘जित’ निश्चित जस्तो छ, तर यो ‘थ्रिलर’ को अन्तिम ‘ट्विस्ट’ के हुने? कार्यकर्ताको विद्रोहले ‘ओलीको सपना’ चकनाचुर पार्ला, वा ‘चालबाजी’ ले नै ‘सत्ता’ कायम राख्ला ?

मकवानपुरमा जिल्ला अध्यक्ष श्रीधर पोखरेल पराजित

एमालेको ११औँ महाधिवेशन प्रतिनिधि चयनमा मकवानपुरका जिल्ला अध्यक्ष श्रीधर पोखरेल (ईश्वर पोखरेल पक्ष) ठूलो मतान्तरले पराजित भएका छन्। क्षेत्र नं. १ को निर्वाचनमा उनले जम्मा ३३४ मत पाए।

क्षेत्र नं. १ बाट निर्वाचित ८ जना (सबै केपी ओली पक्षधर):

• नवीन सिग्देल, फुर्वा दोर्जे लामा, सुनील मोक्तान, अणराज जर्गा मगर
• आरती पाठक, सीता विष्ट, विना कुमारी थिङ
• बोल बहादुर कार्की (युवा)

क्षेत्र नं. २ मा भने पूर्ण सर्वसम्मत (८ जना):

• बलराम बल, एकलाल श्रेष्ठ, हिदम लामा, विदुर हुमागाईं, रोहन लामा
• सुमित्रा काफ्ले, भगवती पुडासैनी, गीता प्रजा

पराजयपछि अस्पतालमै रहेका पोखरेलले फेसबुकमा लेखे: “भ्रामक प्रचारका बाबजुद मत दिने कमरेडहरूलाई धन्यवाद। किन २०% भन्दा कम मतदान भयो, यसको गम्भीर समीक्षा गरौँ।”

मकवानपुरबाट कुल १६ प्रतिनिधि चयन भएका छन्। दुवै क्षेत्रबाट ओली पक्षको पूर्ण वर्चस्व देखिएको छ।

रुकुम पश्चिममा भएको निर्वाचनमा कर्णाली प्रदेश सभा सदस्य तुलसा मल्ल पराजित भएकी छन् ।

महिला तर्फबाट कौशिला केसी र हिमकुमारी केसी विजयी हुँदा मल्ल पराजित भएकी हुन् ।

अन्तिम मत परिणाम अनुसार कौशिलाले २०४ र हिमकुमारीले २०३ मत पाए । प्रदेश सभा सदस्य मल्लको पक्षमा १११ मत मात्र खस्यो । ११६ मत पाएकी डण्डी कार्की पनि महाधिवेशन प्रतिनिधि चयन हुन सकिनन् ।

खुलातर्फबाट नन्दराम देवकोटा र दिनेश चन्द विजयी हुँदै महाधिवेशन प्रतिनिधि चुनिए । देवकोटाले २८१ र चन्दले २५४ मत पाए । खुलातर्फ प्रतिस्पर्धा गरेका टंक प्रसाद ओली १२२ मतसहित पराजित भए ।

दलिततर्फबाट शसिराम नेपाली र युवातर्फ प्रकाश खड्का विजयी भए ।

रुकुम पूर्वबाट भने नन्दलाल शर्मा, बागलाल बुढामगर,⁠ भावना बुढाथोकी, ⁠गोपाल प्रसाद सुनार र लिलामणि गौतम (युवा) प्रतिनिधि निर्वाचित भएका छन् ।