चिलीको राष्ट्रपति निर्वाचनको दोस्रो चरणको नतिजा (डिसेम्बर १४, २०२५) अति–दक्षिणपन्थी उम्मेदवार होजे एन्टोनियो कास्ट ले ५८.२% मतसहित विजय प्राप्त गरे। उनको प्रतिद्वन्द्वी जेनेट जारा (वामपन्थी गठबन्धन ‘युनिडाड पर चिली’ की उम्मेदवार) ले ४१.८% मत मात्र पाइन्।

पहिलो चरणको अवस्था:

• जारा: २६.८५% (पहिलो स्थान)
• कास्ट: २३.९३% (दोस्रो स्थान)
• अन्य दक्षिणपन्थी उम्मेदवारहरू (फ्रान्को पेरिसी, जोहानेस कैसर, एभलिन म्याथेई) ले पनि राम्रो मत पाए।
• दोस्रो चरणमा सबै दक्षिणपन्थीहरूले कास्टलाई समर्थन गरे।

कास्टको पृष्ठभूमि र नीति:

• ५९ वर्षीय कास्टले यसअघि २०१७ र २०२१ मा पनि चुनाव लडेका थिए।
• उनी तानाशाह अगष्टो पिनोचे (१९७३–१९९०) को प्रशंसक हुन्। पिनोचेको शासनमा ३,००० भन्दा बढी मारिएका थिए र ३८,००० पीडित भएका थिए।
• उनका पिता नाजी पार्टीका सदस्य थिए।
• यसपटक उनले कम विवादास्पद अडान लिए: अपराध नियन्त्रण, आप्रवासी निष्कासन (३ लाख ८० हजार अवैध आप्रवासीलाई देश निकाला), सीमामा पर्खाल र खाल्डो खन्ने योजना।
• आर्थिक रूपमा नवउदारवादी: खर्च कटौती (६ अर्ब डलर), अर्जेन्टिनाका राष्ट्रपति जेभियर मिलीका प्रशंसक।
• कूटनीतिमा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका समर्थक।

जाराको हार र प्रतिक्रिया:

• जारा वर्तमान वामपन्थी राष्ट्रपति गेब्रियल बोरिकको सरकारको निरन्तरता प्रतिनिधित्व गर्थिन्।
• उनले सामाजिक सञ्जालमा हार स्वीकार गर्दै कास्टलाई शुभकामना दिइन्।
• चिलीमा सत्तारूढ दल लगातार दोस्रो कार्यकाल जित्न गाह्रो हुने प्रवृत्ति छ (वैचारिक ‘पेन्डुलम’ जस्तो)।

विजयपछि कास्टको भनाइ:

• “यो चिलीको जित हो। निर्भीक जीवनको आशा जितेको छ। हामी कानुनी शासन पुनर्स्थापित गर्नेछौं र स्वतन्त्रताको बाटोमा अघि बढ्नेछौं।”

क्षेत्रीय प्रभाव:

• दक्षिण अमेरिकामा दक्षिणपन्थी लहर: अर्जेन्टिना, बोलिभिया, इक्वेडर, पेरु, पाराग्वे आदि।
• वामपन्थी सत्तामा रहेका: ब्राजिल, कोलम्बिया, उरुग्वे, भेनेजुएला।

यो निर्वाचनले चिलीको राजनीतिमा ठूलो दक्षिणपन्थी परिवर्तन ल्याएको छ, जसले अपराध, आप्रवासन र अर्थतन्त्रका मुद्दालाई केन्द्रमा राखेको छ।

चिलीमा कुनै पनि उम्मेदवार पुनः निर्वाचित नभएका भने होइनन् । सन् २००६ देखि २०१० सम्म राष्ट्रपति रहेका मिशेल बाचलेट सन् २०१४ मा विजयी भएर आएका थिए । त्यसैगरी २०१०–२०१४ मा राष्ट्रपति रहेका सेबास्टियन पिनेरा पुनः २०१८ मा ‘ला मोनेडा’ भनिने राष्ट्रपति कार्यालयमा फर्किए, तर उनीहरूले पनि लगातार भने जित्न सकेका थिएनन् ।

लोकतन्त्र पुनर्वहालीपछि तानाशाह अगष्टो पिनासेसँग खुलेआम जोडिन चाहने अति–दक्षिणपन्थी उम्मेदवारले जितेको भने यो पहिलो पटक हो । तानाशाही शासक पिनासेको रक्तपातपूर्ण शासन (१९७३–१९९०) सम्म तीन हजारभन्दा बढी मानिस मारिएका थिए । साथै मानव अधिकार उल्लङ्घनका घटनाबाट ३८ हजारभन्दा बढी मानिस पीडित भएका थिए ।

पिनासेको पतन पश्चात् धेरै समय चिलीमा आफूलाई उग्र–दक्षिणपन्थी भन्नु वा पिनोचेसँग आफूलाई जोड्नु राजनीतिक रूपमा जोखिमपूर्ण मानिन्थ्यो, तर अहिले अवस्था त्यस्तो रहेन । यसपटक धेरैले उनको प्रशंसा गरे । तानाशाहलाई समर्थन गर्नु पनि आपत्तिजनक मानिएन ।