दोस्रो कार्यकालको ९ महिनाः सफलता र आकस्मिकताको मिश्रण

काठमाडौं, १० कात्तिक । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाको व्यवस्थापनमा अनिश्चितताको नयाँ स्तर देखाएका छन्। उनको विश्वव्यापी मामिलाप्रतिको दृष्टिकोण वृत्ति, आक्रोश र अहम्को अप्रत्याशित मिश्रण बनेको छ। यसको बाबजुद वा यसैको कारणले, उनले केही महत्त्वपूर्ण परराष्ट्र नीतिगत सफलताहरू हासिल गरेका छन्, तर उनको सनकी व्यवहारले सहयोगी र प्रतिद्वन्द्वीहरू दुवैमा अन्योल र द्वन्द्व पनि निम्त्याएको छ।

सफलताका बुँदाहरू

नाटोमा रक्षा खर्चः ट्रम्पको दबाबका कारण युरोपेली सहयोगीहरूले आफ्नो रक्षाका लागि पहिले अनुमान गरेभन्दा धेरै खर्च गर्न लागेका छन्, । जब कि यसअघिका धेरै राष्ट्रपतिले चाहेर पनि सफल हुन सकेका थिएनन्।

गाजा युद्धविराम र बन्धक मुक्तिः ट्रम्पको सबैभन्दा ठूलो सफलता हमासले बन्धक बनाएका २० जनालाई मुक्त गराउनु र गाजामा नाजुक युद्धविराम गराउनु हो। यसका लागि उनले अनिच्छुक इजरायली समकक्षीसँग कठोर र कुशल ढंगले काम गर्नुपर्‍यो।
क्षेत्रीय द्वन्द्वहरूको समाधानमा हस्तक्षेपः उनले केही लामो समयदेखिका क्षेत्रीय द्वन्द्वहरूलाई शान्त पार्न हस्तक्षेप गरेका छन्।

अनिश्चितता र विवादास्पद कदमहरू

क्यानडासँगको व्यापार विवादः क्यानडाका प्रधानमन्त्रीसँगको फलदायी भेटको लगत्तै, एक क्यानेडियन टिभी विज्ञापनमा पूर्व राष्ट्रपति रोनाल्ड रेगनको भनाइ प्रयोग भएको मन नपरेपछि ट्रम्पले शुक्रबार व्यापार वार्ता रद्ध गरिदिए र शनिबार क्यानेडियन सामानहरूमा १० प्रतिशत थप शुल्क लगाएका छन् ।
चीनसँगको व्यापारः चीनले दुर्लभ पृथ्वी खनिज मा नयाँ सीमा घोषणा गर्दा ट्रम्पले क्रोध, धम्की र भारी नयाँ शुल्कहरू लगाएका छन्, तर एशिया भ्रमणमा जानुअघि भने उनले व्यापार सम्झौताका लागि छुट दिनुपर्ने बताइरहेका छन् ।
भेनेजुएलामा सैन्य उपस्थितिः विदेशी हस्तक्षेपबाट जोगिने चुनावी वाचाका बावजुद, उनले भेनेजुएलामाथि दबाब दिन क्यारिबियनमा ठूलो सैन्य फौज तैनाथ गरेका छन् , बहानका रुपमा लागूऔषध ओसारपसार गरेको दाबी गरिएका १० वटा डुङ्गामा आक्रमण भएको छ। यस क्रममा मारिएका ४३ जना नागरिकको हत्याले गैरकानूनी हर्कत देखिएका छन् ।

युक्रेन नीतिमा बारम्बार परिवर्तनः युक्रेनबारे ट्रम्पले रूसको कुरा दोहोर्‍याउने देखि लिएर युक्रेनलाई शक्तिशाली टोमाहक मिसाइल दिने कुरा उठाउने र फेरि बदल्नेसम्मका कदम चालेका छन्। पछिल्लो समय उनले तत्काल युद्धविराम गरेर हालको रेखामा युद्ध रोक्न आग्रह गरेका छन्।
विदेशी न्यायिक प्रक्रियामा हस्तक्षेपः उनले इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहूलाई चलिरहेको फौजदारी मुद्दामा क्षमा दिन आग्रह गरेका थिए र ब्राजिलका पूर्व राष्ट्रपति जैर बोल्सोनारोमाथि ‘विच हन्ट’ भइरहेको भन्दै ब्राजिलमाथि ५० प्रतिशत शुल्क लगाएका थिए।

अमेरिकाका पूर्व राजदूत इभो डालडरका अनुसार ट्रम्पको यस व्यवहारको मुख्य कारण उनी युद्ध अन्त्य गर्ने व्यक्तिको रूपमा देखिएर नोबेल शान्ति पुरस्कारको दाबी गर्न चाहेको न्युयोर्क टाइम्सले उल्लेख गरेका छन् ।
नयाँ अमेरिकी सुरक्षा केन्द्रका रिचर्ड फन्टेन भन्छन्, ‘राष्ट्रपतिसँग देशहरूको कमजोरी र दबाबका बिन्दुहरू बुझ्ने सहज ज्ञान छ। यसले कहिलेकाहीँ उनलाई उत्पादक परिणाम (जस्तो युरोप र गाजामा) का लागि फाइदा दिन्छ, तर यसका नकारात्मक पक्षहरू पनि छन्।’

अमेरिकी प्रशासनका पूर्व अधिकारीहरू र विश्लेषकहरू ट्रम्पका कार्यहरू रणनीतिक वा सोचविचारपूर्ण भन्दा पनि आवेग, मुड र परिस्थितिको परिणाम हुन् भन्ने ठान्छन्। विदेशी नेताहरू र राजदूतहरू ट्रम्पको ओभल अफिसमा जाँदा सोफाको मुनि नफुटिएको डाइनामाइटको छडी हुनसक्ने जति सावधानी अपनाउँछन्।

आफ्नो दोस्रो कार्यकालको यो महत्त्वपूर्ण मोडमा, ट्रम्पका लागि मुख्य प्रश्न यही छः के उनले आफ्ना परराष्ट्र नीतिगत सफलताहरूमाथि जग बसाल्न सक्छन्, वा उनको सनकी स्वभावले परिणामको सट्टा अन्योल र द्वन्द्व मात्र उत्पन्न गरिरहनेछ ?