काठमाडौं, : नेकपा (एमाले) को राजनीतिक रंगमञ्चमा आज एउटा यस्तो नाटकीय र भावनात्मक उछाल देखियो कि यो पार्टीको इतिहासमा सायदै कसैले कल्पना गरेको थियो। ललितपुरको धोबीघाटस्थित रामबाघ महल पार्टी प्यालेसमा जारी दसौं केन्द्रीय कमिटी बैठक अब केवल छलफलको थलो होइन, यो त एउटा द्धन्द्धभूमि जस्तो बनेको छ – जहाँ अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको सिंहासन डगमगाइरहेको छ, र राजीनामा माग्ने आवाजहरूले हललाई गुन्जाउँदै छन्। यो बैठकमा ओलीको नेतृत्व शैलीमाथि चर्को प्रश्नचिन्ह लागेको छ, भदौ २३ र २४ गतेका भयानक घटनाहरूको गहिरो घाउहरू उघारिएका छन्, र पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको पार्टी फर्काइको लागि बुधबार १० जना र बिहीबार २५ जना बढी गरी ५० भन्दा बढी केन्द्रीय सदस्यहरू योद्धाहरू जस्तै उभिएका छन्। यो दृश्य यति नाटकीय र भावनात्मक छ कि यो कुनै राजनीतिक नाटकको क्लाइमेक्स जस्तो लाग्छ, जहाँ नायकहरू नै खलनायक बन्दैछन्, आँसुहरूको बाढी बग्दैछ, क्रोधको ज्वाला बल्दैछ, हृदयविगाडीको पीडा गुन्ज्दैछ, र पार्टीको भविष्य अन्धकारमा डुब्दै गएको जस्तो प्रतीत हुन्छ। यो भावनाको बाढीले हललाई नै डुबाइदिएको छ – हरेक संवादमा प्रेम, पीडा, आशा र क्रोधको मिश्रण छ !

बैठकको सुरुवातदेखि नै वातावरण तातो थियो। ओलीले आफ्नो राजनीतिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्दा हलमा एक प्रकारको तनावपूर्ण मौनता छाएको थियो, तर त्यो मौनता चाँडै नै विद्रोहको आँधी संकेत गर्दै थियो । ओलीले मंसिर २७, २८ र २९ गते पोखरामा पार्टी महाधिवेशन गर्ने प्रस्ताव राखेका छन् – यो उनको लागि एउटा बचावको ढाल जस्तो थियो। तर, एक स्थायी कमिटी तहका नेताले गोप्य रूपमा, भने, ‘कमरेड ओली, तपाईंको यो मिति तोक्नुले हाम्रो हृदयलाई थप चिरिदियो १ यदि महाधिवेशनको मिति नतोकेको भए, तपाईंले यो बैठकमा एउटा भयानक विरोधको सामना गर्नुपर्थ्यो। सचिवालयमा नै राजीनामाको आगो बलिसकेको थियो। हामीले तपाईंलाई माया गरेका थियौं, तर अब यो पीडा सहन सकिन्न – कृपया हाम्रो आँसु पुछिदिनुहोस् !’

ओलीको नेतृत्वमा चितवन महाधिवेशनबाट निर्वाचित सदस्यहरू नै विरुद्धमा खडा भएका छन्। ओलीले वितरण गरेको सूचीबाट जितेका सदस्यहरूले चर्को स्वरमा, हृदय छोएर भने, ‘कमरेड ओली, तपाईंको अनुहार बोकेर हामीले पार्टीको जहाज डुबाउन सक्दैनौं १ हामीले तपाईंलाई विश्वास गरेका थियौं, तर अब यो विश्वास टुटेको छ – हाम्रो आँखाबाट आँसु झर्दैछ, तर यो क्रान्तिको लागि आवश्यक पीडा हो !’

विद्या भण्डारीको पक्षमा भावनाको बाढीः५० भन्दा बढी सदस्यता नवीकरण गर्न माग
यो बैठकको सबैभन्दा भावुक अध्याय त विद्या भण्डारीको फर्काइ भयो। गत साउनमा उनको सदस्यता रोक्दा ओली पक्षले ताली बजाएको थियो, तर अब बुधबार १० जना र बिहीबार २५ जना बढी गरी ५० भन्दा बढी केन्द्रीय सदस्यहरू भण्डारीको पक्षमा उभिए – यो एउटा मातृप्रेम, पश्चाताप र आशाको कथा जस्तो छ १ रचना खड्का, रामलाल साह, रामप्रीत पासवान, झपट रावल, जमिन्द्रमान घले, माधव अर्याल, नरदेवी पुन, तुलसा दाहाल, युवराज बाँस्कोटा, दीपा शर्मा, प्रभा बराल, नवीना लामा, मञ्जुदेवी गुरुङ, राम अवतार, प्रकाश शाह, ममता गिरी, केदार न्यौपाने, रविन कोइराला, युवराज बास्कोटा लगायतका योद्धाहरू अलिक भावुक बन्दै उभिए।

केन्द्रीय सदस्य शर्मिला कार्कीले भावुक हुँदै भनिन् :पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई बाहिर राखेर पार्टीभित्र सुदृढ एकता हुँदैन ! कमरेडहरूले उहाँलाई राख्नुभयो भनेर हामीले विश्वास गरेका थियौं, तर उहाँको अनुपस्थितिले हाम्रो हृदय खाली छ। उहाँ हाम्रो माता जस्तै हुनुहुन्छ – कृपया उहाँलाई फर्काउनुहोस्, हाम्रो यो पीडा समाप्त गर्नुहोस् ! यो आँसुको बाढीले पार्टीलाई नै डुबाइरहेको छ !’

केशव पाण्डेले पार्टी पुनर्संरचना गर्दै, आशाको स्वरमा भनेः ‘भण्डारी कमरेडलाई फर्काएर मात्र पार्टी बलियो हुन्छ ! उहाँको अभावले हाम्रो क्रान्तिको जरा सुकेको छ – कृपया यो जरा फेरि हरियो बनाउनुहोस्, हाम्रो हृदयको यो करुण क्रन्दन सुन्नुहोस् !’

मनोजजंग थापाको प्रस्ताव त हृदयविदारक थियोः ‘लोकतन्त्र र संकटबाट मुलुकलाई मुक्त गर्न विद्या भण्डारीलाई सदस्यता दिऊँ र उहाँको नेतृत्वमा बहुपक्षीय संयुक्त मोर्चा बनाऔं ! कमरेड, उहाँको हात समातेर हामीले देश बचाउन सक्छौं – यो मेरो हृदयको आह्वान हो, यो आँसुको प्रतिज्ञा हो ! यदि उहाँ फर्किनुभयो भने हाम्रो निराशा आशामा बदलिन्छ, अन्यथा यो पीडाले हामीलाई भत्काउनेछ !’

चुनाव तयारीको भावुक अपिल
प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापना मात्र नभई चुनावको तयारी पनि गर्न मीना गुरुङ, रविन्द्र अधिकारी, राजेन्द्र राई, राजकुमार लेखी लगायतले ओलीको ध्यानाकर्षण गराए। मीना गुरुङले भनिन्ः ‘प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापना मात्र भन्न मिल्दैन, कमरेड ! हामीलाई लोभी भन्छन्, जनतामा गलत सन्देश जान्छ। चुनाव हुन गाह्रो छ, तर एक्लै नभनौं – सबै दललाई विश्वासमा लिएर अगाडि बढौं ! जनताको यो मनोविज्ञान हाम्रो हृदयमा बसेको छ, कृपया सुन्नुहोस्, हाम्रो यो आशालाई निराश नबनाउनुहोस् !’ शर्मिला कार्की ले थपिन्ः ‘थुप्रै नेताहरूले निर्वाचनलाई समर्थन गरेर जानुपर्ने धारणा राख्नुभएको छ। पुनर्स्थापना मात्र भन्नु हुँदैन – जनताको मनोविज्ञानको हेक्का राख्नुपर्छ ! यो हाम्रो हृदयको कर हो, कमरेड !’

भीम रावललाई ल्याउने भावुक प्रस्तावः एमाले छोडेका भीम रावललाई फर्काउन प्रसंग पनि झपट रावल, प्रकाश शाह, केदार न्यौपानेलगायतले उठाए। झपट रावलले भावुक हुँदै भनेः ‘कमरेड ओली, तपाईंले बाहिरकालाई बोलाउनुभयो, तर आफ्नै घरभित्रका भीम रावल जस्ता जबज योद्धालाई किन नबोलाउने? उहाँको कारबाही फुकुवा गर्नुहोस्, सम्मानसहित फर्काउनुहोस् ! हामीले उहाँलाई परिवारको सदस्य मानेका थियौं, उहाँको अनुपस्थितिले हाम्रो हृदय चिरिएको छ – कृपया यो घाउ निको पार्नुहोस् !’ एक नेताले गोप्य रूपमा भनेः ‘व्यक्तिगत रूपमा धेरैले उठाउनु भएन, तर भण्डारीको नाम आउँदा ‘हुन्छ कि क्या हो’ भन्दै पाँच–छ जनाले भीम रावलको नाम लिए। बाहिरकालाई बोलाउने आफ्नै घरभित्रकालाई नबोलाउने? यो अन्यायले हाम्रो हृदयलाई दुखाएको छ !’

केन्द्रीय सदस्य सुरेन्द्र मानन्धरले ओलीलाई चुनौती दिँदै, भनेः ‘अध्यक्ष कमरेड, राजीनामा दिएर सहयोद्धाहरूलाई हस्तान्तरण गर्नुहोस् – यो प्रेमको बलिदान हो ! हामी तपाईंलाई प्रेम गर्छौं, तर यो पीडाले हामीलाई अन्धो बनाउन सक्दैन।’ रचना खड्काले थपिन् स् ‘कमरेड, अभिभावक बनेर बस्नुहोस् – हाम्रो आँसु पुछिदिनुहोस् !’

कृष्णभक्त पोखरेलले चर्को स्वरमा ‘जेनजीको नरसंहारले हाम्रो हृदय चिरेको छ ! कमरेड, रूपान्तरण हुनुहोस् – यो युवाहरूको आँसु र आशा हो !’ युवा राजीव पहारीले ओलीको पक्षमा : ‘कमरेड, तपाईं हाम्रो प्रेरणा हुनुहुन्छ – यो युवाहरूको हृदयको जोश सुन्नुहोस् !’

प्रचार विभाग प्रमुख राजेन्द्र गौतमका अनुसार, १९० भन्दा बढी सदस्यहरूले धारणा राखेका छन्। बैठक शुक्रबार समापन हुने छ, तर यो भावनाको बाढीले पार्टीको भविष्यलाई नयाँ मोड दिनेछ। मौजुदा कमिटीलाई महाधिवेशन आयोजकमा रूपान्तरण, प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापना र चुनाव तयारी, नेताहरूको सम्पत्ति छानबिन, गुटहरूको अन्त्य – सबै मुद्दा भावनाले भरिएका छन्।

यो बैठक अब केवल छलफल होइन, यो त एमालेको हृदयको लडाइँ हो – जहाँ ओलीको सिंहासन डगमगाइरहेको छ, ५० भन्दा बढी नेताहरुले भावुक आह्वानले हल गुन्जाइरहेको छ, आँसु र क्रोधको बाढीले सबैलाई डुबाएको छ, र नयाँ नेतृत्वको करुण क्रन्दनले हृदय छोएको छ। यो राजनीतिक नाटकको अन्त कस्तो हुनेछ, यो समयले नै बताउनेछ – तर यो भावनाको ज्वारले इतिहास लेख्नेछ !